Zmieniając świat: upamiętnienie Nelsona Mandeli

Międzynarodowy Dzień Nelsona Mandeli jest świętowany corocznie 18 lipca, w dniu urodzin samego Nelsona Mandeli. Ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 11 listopada 2009 r. jest to wyraz uznania dla wkładu Nelsona Mandeli w kulturę pokoju i wolności. Mandela był jednym z przywódców ruchu przeciw apartheidowi, działaczem na rzecz praw człowieka oraz laureatem Pokojowej Nagrody Nobla w 1993 r.

Mandela

W języku ludu Xhosa, z którego Nelson Mandela pochodził, jego drugie imię - Rolihlahla - miało znaczenie "kłopotliwy". Przez niemal sto lat życia, Mandela przysparzał trudności, walcząc o wolność dla siebie i innych. Jako jedyny czarnoskóry student na uniwersytecie, musiał przezwyciężyć liczne przeszkody. Był członkiem Afrykańskiego Kongresu Narodowego, organizacji czarnych mieszkańców RPA, oraz potajemnie działał w Południowoafrykańskiej Partii Komunistycznej. Współtworzył organizację bojową "Włócznia Narodu" i angażował się w organizowanie demonstracji. Mandela, będąc prawnikiem, udzielał porad prawnych osobom dotkniętym przez apartheid.

Przez 27 lat Nelson Mandela przebywał w więzieniu, skazany za "spisek przeciwko państwu". Mimo trudności, organizował tam uniwersytet, pogłębiając swoją wiedzę z zakresu marksizmu i islamu. Prowadził debaty na temat praw osobistych, homoseksualizmu oraz wolności słowa. W jednym ze swoich znanych cytatów powiedział: "Tylko wolni ludzie mogą negocjować; więzień nie może zawierać porozumień". W 1985 r., mimo że odrzucił przemoc jako metodę walki, odrzucił także ofertę uwolnienia, która wiązałaby się z potępieniem działalności Kongresu.

W grudniu 1989 r. nowo wybrany prezydent RPA, Frederik de Klerk, ogłosił amnestię dla więźniów z Kongresu, z wyjątkiem Mandeli. Jednak kilka tygodni później doszło do spotkania między De Klerkiem a Mandelą, po którym ten ostatni został uwolniony. W trakcie negocjacji z rządem, Mandela zaproponował zawieszenie broni. Odsądził także działalność swojej żony, Winnie, która była winna torturom i morderstwom wśród przeciwników Kongresu. W rezultacie doszło do ich rozstania, a Winnie została wykluczona z organizacji.

Całe życie Nelsona Mandeli było poświęcone walki przeciwko apartheidowi, systemowi politycznemu w Południowej Afryce, który narodził się pod koniec lat 40. XX wieku. Ten system przyznawał białym przedstawicielom mniejszości praktycznie nieograniczoną władzę nad ludnością o ciemnym kolorze skóry. Warto zaznaczyć, że ta ludność, podobnie jak obecnie, stanowiła około 75% mieszkańców kraju. To jasno ukazuje skalę niesprawiedliwości, której doświadczali ci ludzie.
Samo słowo "apartheid" w języku afrykanerskim oznacza "oddzielnie". W teorii, ten system zakładał całkowitą separację rasy białej od czarnej i kolorowej. W praktyce, jednak, system ten prowadził do wykorzystywania dwóch ostatnich grup w sposób niewolniczy poprzez wprowadzanie coraz to nowych ustaw dyskryminacyjnych. Przez lata, społeczność międzynarodowa wielokrotnie potępiała apartheid, uważając go za zbrodnię przeciwko ludzkości. Jednakże, upłynęło wiele dekad, zanim system ten został całkowicie zlikwidowany.
To Frederik Willem de Klerk zdecydował się na radykalne zerwanie z rasową segregacją, ogłaszając koniec epoki apartheidu w dniu 2 lutego 1990 r. W tym samym przemówieniu de Klerk zapowiedział również uwolnienie Mandeli.

W 1993 r. Mandela i de Klerk otrzymali wspólnie Pokojową Nagrodę Nobla, w uznaniu za bezkrwawe odejście od apartheidu.

W 1994 r. odbyły się pierwsze w historii kraju wybory bez ograniczeń w biernym i czynnym prawie wyborczym. Kongres Narodowy odniósł zwycięstwo, a Mandela został prezydentem.